vacje
va|cje
[FO]
-
s.f.
esemplâr adult di ses feminin di bovin, spec. pe produzion di lat:
dal curtîl i sberlavin: "Carlin, ven po, ce spietistu?". E lui di dentri de stale: "Spietaitmi, o regoli lis vacjis o ven!" (Alan Brusini, Amîs come prime);
Se a vendevin une vacje buine e cence difiets a davin cheste garanzie: "vacje di galantom". Nuie altri. E chel che le comprave al jere sigûr de bestie (Riedo Pup, I furlans e la leç);
a buinore al va a molzi lis trê vacjis, la Biele, la Blancje, la Bise (Marisa Moretti, Neveade)
Cfr. taur
, bo
, vidiel
, manç
, soranel
, bestie
, nemâl
-
ancje come denominazion comune de specie Bos taurus e des sôs razis:
il non uficiâl par leç di "Pezzata Rossa Italiana" al esist dome dal 1985, e invezit prime si fevelave di "Vacje Beletade" o "Vacje Flore" (Margherita Timeus, La vacje Flore che a clamin "taliane", ma che e je furlane);
ancje la Provincie di Trent e à domandât i finanziaments "Ue" pai arlevadôrs de vacje bise o sapadine (Redazion www.friul.net, Protezion pe vacje sapadine)
-
cjar di chel animâl:
e intant e siôr e siore / mangjin alegramentri vacje e piore (Pieri Çorut, La spindidorie)
-
s.f.
(fig., spres.)
prostitude o femine cun compuartament calcolât imorâl, soredut in formulis di ofese:
"Alore 'Sefon, no tu vegnis al funerâl di to agne?" E lui si volte: "Mê agne chê là? Chê e jere une vacje vecje!" (Alan Brusini, Amîs come prime);
dopo di vêmi dit la vacje che mi veve fat, mi berlà: «[…] No stâ plui fevelâmi par in vite e no stâ nancje tornâmi rispueste. Mai, mai plui e mai altri!» (Antoni Beline, Pre Pitin)
Sin. barache
, barcjon
, boldraghe
, buzaragne
, buzarone
, buzarosse
, gabarli
, muçace
, pelande
, petroce
, prostitude
, pufare
, putacje
, sbrendule
, scaie
, schelfe
, scorsegate
, scrove
, sdroncine
, sdrondine
, sdrondule
, sfondrade
, sfondri
, slandrone
, slondrone
, sludre
, svualdrine
, troie
-
s.f.
(fig., spres.)
persone grasse e sdavasse, ancje riferît a oms
-
s.f.
(volg.)
in funz. di adi., par dâ plui fuarce a ofesis o imprecazions:
e dut chest parcè? Putane di une troie. E dut chest par cui? Putane di une vacje impestade (Massimo Govetto, Sbigule)
Sin. purcite
, putane
, scrove
, troie
-
s.f.
[TS]
zoot.
cavalîr che si inmale e che al devente zâl o che nol è rivât a lâ in timp intal bosc e al fâs une galete difetose su la stuerie:
coragjo, bigatîrs, / la stagjon e va ben pai cavalîrs; / ben sì sul lâ a filâ / cjatarês cualchi vacje; ma si sa, / daûr esperiment, / che in vacje la finìs un dîs par cent (Pieri Çorut, Il Strolic furlan par l'an 1844)
Polirematichis e espressions idiomatichis
Proverbis:
- ancje il lat di vacje al è blanc
- biele la vacje, biel il vidiel
- cuant che la vacje no mangje cuant che il bo, o che e à mangjât prin o che a mangje daspò
- cuant che lis vacjis a van e a tornin di mont, un montanon al è pront
- cui che al è bon di robâ la vacje, al è ancje bon di zurâ che no le à robade
- cui che al po al à vacje e bo, cui che nol po nol à ni vacje ni bo
- dulà che a son vacjis a son ancje bûs
- il puar om nol à mai ben: se i mûr la vacje i vanze il fen, se la vacje e campe il fen i mancje
- intant che i litighents a tirin la vacje, un pai cuars e un pe code, i avocats a molzin
- la cjar plui cjare e je chê di vacje
- la cussience le à mangjade la vacje
- la lenghe no je mai strache se no sa di vacje
- la vacje che e je sul toglât se no mangje al vûl dî che e à mangjât
- la vacje dal bon bovâr e bute jù il pêl il mês di Zenâr
- la vacje dal puar e crepe e chê dal siôr ind fâs dôs
- la vacje e mangje il fen parcè che al è stât jerbe
- la vacje nere e fâs il vidiel blanc
- la vacje soce e po soçâ ancje chê nete
- la vacje sporcje a sporcje chês altris
- lis feminis a fasin la code di cjaval par no someâ vacjis
- lis feminis si leilis pe peraule, lis vacjis pe cjadene
- lis vacjis si fasin la une la altre
- no si discor che la vacje no tiri ma al è rot l'argagn
- par une vacje no si lasse di cjamâ la mont
- se dutis lis vacjis a puartassin il sampogn
- se e à di crepâ, e crepe la vacje dal puar om
- se la vacje no mangje insiemi cul bo, o che e à mangjât o che e mangje daspò
- spongje di vacje, formadi di piore, scuete di cjavre
- une femine cence grumâl a je tant che une vacje cence code
- une vacje daspò vendude ducj volarès comprâle
- une vacje scuintiade e sporcje dut l'armentâr
- une vacje sporcje e cîr simpri di sporcjâ chê altre
- une vacje sporcje e scuintie ancje chês altris
- vacje e bo plui dongje che si po