costituzion  /-òn/  cos|ti|tu|zi|on  [FO]

  1. s.f. il meti sù un grup, un ent, une isituzion e v.i.par capî il moment storic che al à viodût la nassite de Radio no si pues fâ di mancul di ricuardâ ancje la bataie pe costituzion de Universitât in Friûl (Max Mauro, Un Friûl difarent: i 90 mhz di Onde Furlane); daûr de aprovazion de Risoluzion e rivà ancje la costituzion li dal Parlament european dal Intergrup su lis lenghis e lis culturis des minorancis (Marc Stolf, La Cjarte di Strasburc dal 1981. Une Risoluzion "storiche" e ancjemò di atualitât)
  2. s.f. [BF] struture, composizionstudiâ la costituzion chimiche di un materiâl
    Sin. composizion , formazion , implant , struture , telâr , tressadure
  3. s.f. [CO, TS] med. struture fisiche di une personeun fantacin debil di costituzion
    Sin. complession , fisic , cuarp , struture , tressadure
  4. s.f. [FO, TS] dir.cost. implant fondamentâl dal stâtplui di un dai tancj governants che a vevin la paronance dai piçui stâts talians, a levin disint che, par lôr cont, no saressin stâts contraris a smolâ chel fregul di costituzion democratiche (Josef Marchet, Trê salts tal scûr: costituzion - republiche - autonomie)
    1. complès des normis juridichis che a regolin lis struturis dal stât e i rapuarts cui citadinsil Parlament, che te sô ultime fase evolutive al è scuasi une anticipazion di chei dal dì di vuê, e lis Costituzions de Patrie, che a son il monument dal dirit furlan, a son i segns plui clârs de maturitât politiche e civîl de societât furlane dal timp (Gian Carlo Menis, Storie dal popul furlan)
    2. at, document dât fûr dal orghin di podê, che al à dentri i lis normis principâls che a ispirin la struture dal stât e i rapuarts cui citadinsrivâ adore di puartâ la lenghe e la culture furlane tes scuelis di ogni grât, in cunvigne cun ce che al dîs l'articul 6 de Costituzion taliane (Adrian Cescje, Memoriis di politiche linguistiche)
      Sin. cjarte costituzionâl