scomparî  scom|pa|rî  [AF]

  1. v.intr. no jessi plui intun ciert puest, no jessi plui viodût, massime a la improvise:  [la anime di mê mari] dit chest, alçant la man mi benedìs, / e fra un nûl risplendent e scomparìs (Pieri Çorut, Primevere a Cividât); dit chest, chel om al da une berlade di fâ sclopâ il cûr e al scomparìs tune sflamiade (Pieri Menis, Lis leiendis di Buie)
    Sin. discomparî , disparî , sfantâsi , sparî
    1. no jessi plui viodût par vie de presince di alc altri jenfri ce che al ven cjalât e cui che lu cjale:  i cuviarts des cjasis a scomparissin e il murel de nêf al tapone il brut colôr dai cops vieris (Josef Marchet, Il cjanâl vistût di blanc); 'Sef al ricuardave Linde che i faseve bocje di ridi prime di scomparî daûr dal portonut (Nadia Pauluzzo, Il bintar)
  2. v.intr. no esisti plui:  ogni altri desideri jera scomparût dal so cûr (Federigo Comelli, Il me paîs); tal ultin di dut al veve scuviarzût di jessi di bessôl: la sô gjenerazion e jere scomparide e cun jê dut un mont (Gianni Gregoricchio, Îr e doman)
    Sin. disparî , lâ in nuie , discomparî , sparî
  3. v.intr. no jessi plui doprât, no vê plui difusion o presince te societât, tal ûs, tal cumierç e v.i.:  la lenghe basche e je in pericul di scomparî (Redazion La Patrie dal Friûl, La plui grande iniziative mondiâl in supuart de lenghe si davuelç tal Paîs Basc: Korrika)
    Sin. sparî , disparî , discomparî
  4. v.intr. lâ vie, lâ o stâ di une altre bande:  dopomisdì, a voltis, al scomparive di cjase. Dulà isal, dulà no isal, al jere là jù di Molâr (Dino Virgili, La aghe da pît la cleve); Vigjute la Tofule, culì di Gargagnà, che le vês cognossude putrops e che un Istât e je scomparide e nissun sa ce fin che e à fat (Josef Marchet, Lis predicjis dal muini)
    Sin. sparî , discomparî
  5. v.intr. jessi pierdût o robât:  a scomparivin gjalinis e dindis e nissun saveve capî cemût (Pieri Menis, Lis çuculis dal Gjigjo)
    Sin. sparî , discomparî
  6. v.intr. (fam.) jessi mangjât, bevût, comprât, consumât, doprât e v.i., tant di no jessi plui disponibil:  "Ce che a mangjin chei benedets di fruts, di consolâsi. A scomparissin côi di polente e slepis di formadi, ma a cressin come rôi" (Maria Forte, Cjase di Dalban)
    Sin. disparî , finî , sparî , discomparî